Excerpt mula sa "Rebyu ng 'Selos' ni Shaira"

Orihinal na inilathala sa Katipunan: Journal ng mga Pag-aaral sa Wika, Panitikan, Sining, at Kulturang Filipino

[Author’s note: ang excerpt sa artikulong ito ay mababása nang buo sa link sa ibaba. Inalis ko muna ang mga citation para mas malinis tingnan, pero nasa artikulo mismo ang mga naging sanggunian ko. Malaking pasasalamat sa editors ng Katipunan journal! At dahil hindi ko ito malalagay sa mismong journal, espesyal na pasasalamat kina Christian para sa pagpu-push; sa mga napagtanungan ko ukol sa mga detalye dito: Cha, Du, at iba pang kaibigan; at kay Frank, na kausap ko lagi tungkol sa musika at iba pang matatamis na bahagi ng buhay.]

***

Sa unang pabalat ng single na “Selos” sa Spotify, makikita ang mang-aawit nitong si Shaira, nakapamewang, bughaw ang kulay ng kabuoang larawan at may dilaw na malamlam na imahen niya sa kaniyang mismong tabi. Tila isang malamultong kopya niya ang nakalutang na imahen sa tabi, o ‘di kaya’y isang espiritung tumatakas sa kaniyang katawan. Hetong larawang ito ang unang bersiyon ng pabalat ng kanta pagkalabas nito noong nagdaang Disyembre 2023. Hindi pa lubusang nagviviral ang awiting ito noon. Walang nakakitang magviviral ito, ang taya ko, dahil kahit ang AHS Productions at si Shaira mismo’y nagulat sa biglang pag-imbulog ng awiting ito sa charts, at nagpeak ito sa Viral 50 Chart ng Pilipinas sa Spotify noong 12 Marso 2024.

Sa isang banda, maaaring pagkakataon lamang ang lahat: inilagay sa social media, sumikat sa TikTok bilang dance craze, hanggang sa nagkaroon na nga ng “Selos Tour” si Shaira (matakot ka na, Taylor). Sa kabilang banda, taglay din naman ng kanta ang ilang mga kakatwang elemento’t sangkap para sa nibel ng virality na inabot nito: naglalaro ang nakahahawang synth sa ibabaw ng mas panayang beat ng kick-and-snare. Catchy, oo, at tumatambay ang melodiyang ito sa tainga, na parang sirena ng ambulansiya o alarm ng kotse na pumapalahaw pa rin sa isipan ilang oras matapos pumanatag ang lahat. Naaalala ko ang mga pinapatugtog sa Raon o sa Baclaran, sa mga estante ng speaker at electronics. Ang nabasa ko ngang biro online, tila umiigting ang pakikiramdam nila sa paligid kapag bumirada na ang mga unang nota ng “Selos.”

Walang pangingimi ang lirika ng awitin. Nasisira ang araw niya kapag nakikita niyang magkasama ang iniibig at ang pinaninibughuan. “Kung di rin lang ako, sana’y mamatay na lang kayo,” wari niya, ngunit kakabig rin siya sa pagkilalang di rin niya matukoy ang ugat ng nadarama. “At di ko alam bakit ba nagkakaganito,” ang kaniyang nalilitong pag-iyak, na napakatindi ang pagkakaiba sa kumbiksiyon ng kaniyang paghiling na mamatay na sila. May halong hinagpis at galit ang pag-awit ni Shaira rito, na nangingibabaw bagamat malumanay ang timbre ng boses at inuuga nang bahagya ng autotune ang natural nitong kinis. Kumakasangkapan din siya ng melismatikong bokalisasyon, na kadikit ng tradisyonal na paraan ng pag-awit sa Islamikong musika. Maaaring sabihin na sa ganitong paghahalo ng EDM-pop conventions ng estruktura sa mala-tradisyonal na estilo kung kaya’t hindi basta-basta na lamang rehiyonal o heograpikong pagkakakilanlan ang nagbunsod sa pagpapangalan kay Shaira bilang “Queen of Bangsamoro Pop”.

Kung titingnan ang katalogo ng mga awitin ni Shaira, may matibay na kasong mabubuo para sa kaniyang titulo. Umaawit din siya sa Mëranaw tulad ng kaniyang cover ng “Datu Manis.” Ang “Selos” din ay isang cover at salin sa Tagalog ng “Pakadselos” ni Norhana, na nakasulat sa orihinal na Maguindanaon bilang “PAKADSELOS.” Sa “Pakboy - Fuckboy” naman, kinakastigo niya ang isang lalaking babaero na sa kaniyang kabuktuta’y nagpaconvert sa Muslim upang maging legal ang kaniyang pambababae, na maaari ring basahin bilang patutsada sa pabiro’t masamang pananaw ng mga di-Muslim sa tradisyon ng polygamy. Pop ang kaniyang panukalang genre, at dumidikit din siya sa electronic blare ng budots ng Davao (na mas nakaangkla sa EDM ang tunog). Ngunit sa mas malapitang sipat, mababakas din ang pagkakatulad ng mga awitin ni Shaira sa dangdut ng Indonesia, mula sa pagsesentro ng tambol bilang gulugod ng tunog nito hanggang sa pagpapaksa ng kaniyang mga awitin hindi lang sa pag-ibig, kundi pati na rin sa ugnayan nito sa mga isyu ng pangangaliwa. Marami pang mahihinuhang paralelismo sa pagitan ng dangdut at ng budots, ngunit marahil ay sa ibang diskusyon na ito.

Sabay sa pag-angat ng P-Pop, nabansagan din ang pagpasok ni Shaira sa pampublikong radyo bilang pag-angat din ng binansagan nilang “B-Pop” o Bangsamoro Pop. Mula sa pagiging di-kilala, nakasabay, nakipagsabayan, at sabihin na ring namayagpag ang “Selos” hindi lang laban sa mabilisan ding pagangat ng BINI at ng ALAMAT, kundi laban din sa K-Pop at mga kanluraning musician tulad ni Ariana Grande, na naglabas din ng kanilang mga bagong awitin noong Marso 2024. Nanatili sa tuktok ng Charts ang “Selos,” at pumasok din dito kalaunan ang ilan pa niyang mga awitin tulad ng “Forever Single (Walang Jowa)” at “Machine Gun.”

Ngunit ilang araw lang matapos ang pamamayagpag ng “Selos” sa Spotify charts, inialis ng management ang awitin sa platform. Ayon na rin sa paskil ng AHS Productions sa kanilang Facebook page, ginawa nila ito upang linawin ang legalidad ng paglalathala ng naturang awitin. Simula pa lang ng kaniyang pagsikat, napansin agad ng maraming tao ang pagkakatulad ng melodiya ng “Selos” sa “Trouble is a Friend” (2009) ng Australianong mang-aawit na si Lenka. Ilang araw matapos nito, tinanggal din ang “Forever Single (Walang Jowa)” dahil diumano sa pagkakapareho nito sa awitin ng isang banda mula Indonesia. Marami ang nadismaya sa pagkakatanggal ng awiting ito sa streaming platforms, ngunit marami rin ang nakaintindi sa nangyari. Sa katunayan, marami rin naman ang nagalit—heto na naman ang isang Filipino na walang orihinalidad, walang ibang ginawa kundi manggaya’t magnakaw. Parody raw ito, ang depensang AHS Productions kung paniniwalaan ang caption sa orihinal na bidyo ni Norhana, at remix kung susundan naman ang sinabi ni Krishna Ares Galang (AG) na sumulat ng awitin. Iniiwasan nila ang copyright infringement, ayon sa kanila, bagamat dahil sa di-inaasahang popularidad na natamo ng kanta, umabot na ito sa kampo ni Lenka, at nagsagawa na nga raw ang huli ng “legal action” laban sa kampo ni Shaira.

Sa gitna ng lahat ng ito, simpleng pangongopya o pagnanakaw nga lang ba ang naganap?

***

Basahin ang kabuoan ng artikulong ito sa pinakahuling isyu ng Katipunan: Journal ng mga Pag-aaral sa Wika, Panitikan, Sining, at Kulturang Filipino, na isang espesyal ding isyu tungkol sa P-Pop. Heto ang link ng aking artikulo mismo; nasa link sa larawan sa ibaba ang link para sa kabuoan ng isyu.